Hava Kalitesi İndeksi

Hava kalitesi indeksi, hava kalitesi bilgilerini görselleştirmek veanlamak için basitleştirilmiş bir yoldur. Avrupa Hava Kalitesi İndeksi (AQI), dört ana kirletici için (NO₂, PM₁₀, PM_2.5 veya O₃) hava kirliliği konsantrasyon seviyelerini "İyi"den "Aşırı Derecede Kötü"ye kadar 6 dereceli bir ölçeğe dönüştürür; her bir aralık ve kirletici için eşik değerler aşağıdaki tabloda verilmiştir. Daha fazla bilgi için lütfen Avrupa Çevre Ajansı'nın Avrupa Hava Kalitesi İndeksi web sayfasını ziyaret edin.

Göstergelerin Açıklaması

Aralıklar, Dünya Sağlık Örgütü'nün Avrupa'da Hava Kirliliğinin Sağlık Riskleri projesi raporunda (HRAPIE proje raporu) tanımladığı gibi, PM_2.5, O₃ ve NO₂'ye kısa süreli maruz kalmanın ilişkili risklerine dayanır. SO₂ için ise aralıklar, AB Hava Kalitesi Direktifi kapsamında belirlenen sınır değerlerine uygundur.

İndeks, Kıbrıs'ın kuzeyindeki tüm kalite izleme istasyonları için saatlik olarak hesaplanır. Varsayılan olarak hava kalitesi indeksi, 1 saat önceki durumu gösterir.

Kirletici	İndeks seviyesi
	(kirletici konsantrasyonuna göre µg/m3)
	İyi	Vasatın üstünde	Orta	Kötü	Çok kötü	Aşırı derecede kötü
2.5 m'den küçük parçacıklar (PM2.5)	0-10	10-20	20-25	25-50	50-75	75-800
10 m'den küçük parçacıklar (PM10)	0-20	20-40	40-50	50-100	100-150	150-1200
Azot dioksit (NO2)	0-40	40-90	90-120	120-230	230-340	340-1000
Ozon (O3)	0-50	50-100	100-130	130-240	240-380	380-800
Kükürt dioksit (SO2)	0-100	100-200	200-350	350-500	500-750	750-1250

Sağlık bildirileri

İndeks aralıkları, genel nüfus ve hassas nüfus için öneriler sağlayan sağlıkla ilgili mesajlarla tamamlanmıştır. Hassas nüfus, solunum problemleri olan yetişkinler ve çocuklar ile kalp rahatsızlıkları olan yetişkinleri içerir.

Hava Kalitesi İndeksi	Genel nüfus	Hassas gruplar
İyi	Hava kalitesi iyi. Normal açık hava etkinliklerinizin tadını çıkarın.	Hava kalitesi iyi. Normal açık hava etkinliklerinizin tadını çıkarın.
Vasatın üstünde	Normal açık hava etkinliklerinizin tadını çıkarın.	Normal açık hava etkinliklerinizin tadını çıkarın.
Orta	Normal açık hava etkinliklerinizin tadını çıkarın.	Semptomlar yaşıyorsanız, yoğun açık hava aktivitelerini azaltmayı düşünün.
Kötü	Gözlerinizde yanma, öksürük veya boğaz ağrısı gibi semptomlar yaşıyorsanız, yoğun açık hava aktivitelerini azaltmayı düşünün.	Semptomlar yaşıyorsanız, yoğun açık hava aktivitelerini azaltmayı düşünün.
Çok kötü	Gözlerinizde yanma, öksürük veya boğaz ağrısı gibi semptomlar yaşıyorsanız, yoğun açık hava aktivitelerini azaltmayı düşünün.	Özellikle semptomlar yaşıyorsanız,bilhassa açık havada fiziksel aktiviteleri azaltın.
Aşırı derecede kötü	Açık havada fiziksel aktiviteleri azaltın.	Açık havada fiziksel aktivitelerden kaçının.

Hava kalitesi neden önemlidir?

Hava kirliliği sağlığa yönelik en büyük çevresel risklerden biridir. Dış mekan hava kirliliği, düşük, orta ve yüksek gelirli ülkelerde herkesin etkilendiği önemli bir çevresel sağlık sorunudur. 2019 yılında, dünya nüfusunun %99'u DSÖ hava kalitesi kılavuzu seviyelerine ulaşılmadığı yerlerde yaşıyordu. Çevresel hava kirliliği ve ev içi hava kirliliğinin birleşik etkileri yılda 6,7 milyon erken ölüme neden olurken, yalnızca çevresel (dış mekan) hava kirliliği 2019 yılında dünya çapında tahmini 4,2 milyon erken ölüme yol açmıştır.

Hava kirliliği seviyelerini azaltarak, ülkeler felç, kalp hastalığı, akciğer kanseri ve astım dahil hem kronik hem de akut solunum yolu hastalıklarının yükünü azaltabilir.

Kum ve toz fırtınalarının etkisi

Hava kirliliğinin en önemli katkı sağlayıcılarından kum ve toz fırtınaları Kıbrıs’ta yaygındır.

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre kum ve toz fırtınaları sağlık için büyük bir tehdit oluşturur ve ekonomik, sosyal ve çevresel boyutlarda sürdürülebilir kalkınmayı engeller. Bu fırtınalar, karadan kaynaklanır ve çeşitli boyut ve bileşimdeki parçacıklar havaya yükselerek fırtına oluşturur. Bu durum özellikle bitki örtüsünün seyrek veya hiç olmadığı kurak bölgelerde, çöller ve kuraklıktan etkilenen tarım arazilerinde geçerlidir. Etkileri yalnızca insan sağlığı ve hava kalitesiyle sınırlı kalmayıp, tarım, çevre, sanayi, ulaşım ve su kalitesini de etkiler.

Toz emisyonlarının %25'inin, ormansızlaşma, arazi tahribatı, sürdürülemez arazi yönetimi, iklim değişikliği ve su yönetimindeki hatalar gibi insan faaliyetlerinden kaynaklandığı tahmin edilmektedir. İklim değişikliği çölleşmeye katkıda bulunur. Çölleşme ise kum ve toz fırtınalarının sıklığını ve yayılmasını artırabilir. Son zamanlarda, Dünya Sağlık Örgütü Doğu Akdeniz Bölgesi ve diğer bölgelerde kum ve toz fırtınalarının sıklığında, süresinde ve şiddetinde bir artış gözlemlenmiştir.